SNF Nostos Conference: Ανθρωπότητα και Τεχνητή Νοημοσύνη
26 & 27 Αυγούστου, 2021
Στοχαστές και εμπειρογνώμονες από ένα ευρύ φάσμα τομέων –από την τεχνολογία και την ιατρική ως την πολιτική και τις τέχνες– συναντήθηκαν στο SNF Nostos Conference, με θέμα Ανθρωπότητα και Τεχνητή Νοημοσύνη. Πίσω από το εξαιρετικά πολύπλοκο και λεπτό ζήτημα της τεχνητής νοημοσύνης βρίσκονται τα απλά και ανθρώπινα ερωτήματα: Σε τί είδους κόσμο θέλουμε να ζήσουμε; Και πώς φτάνουμε ως εκεί;
Την έννοια της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία απασχολεί την ανθρωπότητα εδώ και χιλιάδες χρόνια, και τις διαφορετικές προσεγγίσεις που έχουν ακολουθήσει οι διάφοροι πολιτισμοί και κουλτούρες εξέτασαν οι συμμετέχοντες στο πάνελ με θέμα Αφηγήσεις και Οράματα. "Η πρώτη αφήγηση για μια έξυπνη μηχανή βρίσκεται στην Ιλιάδα … Οι άνθρωποι σκέφτονται να δημιουργήσουν αντικείμενα που είναι τόσο έξυπνα και μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τους ανθρώπους εδώ και χιλιετίες", δήλωσε η Δρ. Kanta Dihal, Ερευνήτρια στο Leverhulme Centre for the Future of Intelligence στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
«Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι ένα πράγμα, αλλά πολλαπλές τεχνολογίες μέσω ενός συστήματος εξουσίας. Το ερώτημα είναι πώς μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα σύστημα όπου μοιράζεται η εξουσία», δήλωσε η Anasuya Sengupta, ιδρύτρια του Whose Knowledge, σε μια συζήτηση για το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης που αξίζει και θέλουμε να έχουμε. Ο συσχετισμός δυνάμεων και πως επηρεάζει τη δημιουργία των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης καθώς και πως οι τεχνολογίες αυτές επηρεάζουν με τη σειρά τους την ισορροπία εξουσίας απασχόλησε τους ομιλητές σε όλη τη διάρκεια του διήμερου συνεδρίου.
«Δεν μπορούμε να ρωτάμε ‘Είναι καλό;’. Οφείλουμε να ρωτάμε ‘Για ποιον είναι καλό;’ Τα πάντα είναι θέμα αντιστάθμισης», δήλωσε ο σχεδιαστής της Google AI Blaise Aguera Y Arcas.
Ακόμα και όταν η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται με στόχο το καλό όλων, και όχι το όφελος μερικών, τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι ίσα ή δίκαια καταμερισμένα προς όλους. Σε ότι αφορά την ιατρική, ο Δρ. Barry Coller, Αντιπρόεδρος για Ιατρικές Υποθέσεις στο Πανεπιστήμιο Rockefeller, είπε «Πρέπει να αντιληφθούμε ότι ένα εργαλείο μπορεί να είναι καταπληκτικό για τη συλλογική λήψη αποφάσεων, αλλά συνάμα καταστροφικό σε ατομικό επίπεδο».
Στις τέχνες, ο William Kentridge παρατήρησε ότι οι αλγόριθμοι είναι πολύ καλοί στη βελτιστοποίηση, αλλά ότι η «λιγότερο καλή ιδέα» είναι συχνά αυτή που παράγει το καλύτερο αποτέλεσμα. Oι συζητήσεις στο συνέδριο συνδυάστηκαν με σύντομες παραστάσεις που σχετίζονταν με την τεχνητή νοημοσύνη από καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένου του Kentridge, προσθέτοντας μια επιπλέον πτυχή για έρευνα και εξερεύνηση.
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να αναδιαμορφώσει θεμελιωδώς τους θεσμούς, τις κοινωνικές δομές και τον τρόπο ζωής μας, οι συμμετέχοντες στο συνέδριο διερεύνησαν πώς αυτές οι ίδιες δομές, συνήθειες και αδιαμφισβήτητες αντιλήψεις βοήθησαν στη διαμόρφωση της μορφής που έχει λάβει η τεχνητή νοημοσύνη. Ο Zeid Ra'ad Al Hussein, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Ειρήνης, αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αναπτυχθεί η τεχνητή νοημοσύνη. «Φτάνουμε τώρα σε ένα υπαρξιακό σταυροδρόμι και πρέπει να αλλάξουμε το ένστικτο ανταγωνισμού και την επιθυμία για κέρδος σε κάτι που θα επιτρέψει στο είδος μας να συνεχίσει και όχι να αυτοκαταστραφεί».
«Η ΤΝ εκπαιδεύεται από δεδομένα. Τα δεδομένα βασίζονται σε αξίες. Οι αξίες μεταφέρουν αντιλήψεις. Συνεπώς, ενσωματώνει ορισμένους κώδικες ηθικής για το τι είναι σωστό, τι είναι δίκαιο και ενσωματώνει ορισμένες προκαταλήψεις, συνειδητές ή ασυνείδητες, μιας κοινωνίας », δήλωσε ο Νικόλας Οικονόμου, Πρόεδρος της Πρωτοβουλίας Επιστήμης, Δικαίου και Κοινωνίας στο The Future Κοινωνία.
Τα ηθικά διλήμματα στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ΤΝ αφορούν και την ίδια την τεχνολογία, όχι μόνο τους ανθρώπους που αλληλεπιδρούν με αυτήν. «Νομίζω ότι στο δρόμο για τη δημιουργία μιας συνειδητής μηχανής, που θα μπορούσε να σκέφτεται σαν άνθρωπος θα φτιάξουμε αναπόφευκτα μια μηχανή ικανή να υποφέρει και στη συνέχεια θα δημιουργηθεί μια κατηγορία οντότητας η οποία μπορεί να αναπαράγεται αδιάκοπα και η οποία είναι ικανή να βιώνει πόνο. Αυτή τη στιγμή έχουμε τον ανθρώπινο πόνο και τον πόνο που βιώνουν τα ζώα. Δεν πιστεύω ότι πρέπει να δημιουργήσουμε μια πρόσθετη κατηγορία οντοτήτων που μπορεί να υποφέρει» δήλωσε ο συγγραφέας Ted Chiang.
Aρκετοί ομιλητές εξέφρασαν αισιοδοξία για το γεγονός ότι το να βλέπουμε τα λάθη μας να αντανακλώνται πίσω σε μας μέσω της Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορούσε να είναι η ώθηση που χρειάζεται η ανθρωπότητα για απαγκιστρωθεί από τις προκαταλήψεις μας. «Είναι μεροληπτική η Τεχνητή Νοημοσύνη; Είναι σαν να κοιτάζεσαι στον καθρέφτη και να μην σου αρέσει αυτό που βλέπεις», δήλωσε ο Blaise Aguera Y Arcas.
Όπως και να εξελιχθεί η σχέση μεταξύ Ανθρωπότητας και Τεχνητής Νοημοσύνης μακροπρόθεσμα, η αίσθηση ότι αυτή η σχέση αυτή ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη - και ίσως έχει φτάσει πιο μακριά από ό, τι μπορούμε να εκτιμήσουμε - ήταν ευρέως διαδεδομένη. Η πρώτη ημέρα του συνεδρίου έκλεισε με τις απόψεις ανθρώπων που θα επηρεαστούν περισσότερο από την επιτάχυνση της τεχνολογικής αλλαγής: τους νέους. Πέντε μαθητές άλλαξαν τον συσχετισμό των ρόλων θέτοντας οι ίδιοι ερωτήματα στους ενήλικες που βρίσκονταν στο κοινό.
Η συζήτηση με τους μαθητές είχε έναν αισιόδοξο τόνο για το μέλλον της τεχνολογίας, επιβεβαιώνοντας ότι η πραγματική ανθρώπινη επαφή είναι αναντικατάστατη και ότι οι νεότερες γενιές έχουν επίγνωση τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών επιπτώσεων των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Επειδή απόψεις όπως αυτές, από τους νέους που θα βιώσουν την επιταχυνόμενη τεχνολογική αλλαγή περισσότερο από οποιονδήποτε, λείπουν πολύ συχνά από τη συζήτηση, το ΙΣΝ ανακοίνωσε την έναρξη μιας νέας πρωτοβουλίας καλώντας τους νέους να μοιραστούν τις ιδέες και τις απόψεις τους. Ο Διαγωνισμός Ταινιών Μικρού Μήκους για τα 25 Χρόνια του ΙΣΝ προσκαλεί άτομα ηλικίας 14 έως 21 ετών να μοιραστούν τις ιδέες τους για το πώς η τεχνολογία μπορεί να είναι μια δύναμη για καλό και να κερδίσουν την ευκαιρία να εκπαιδευτούν δίπλα σε επαγγελματίες δημιουργούς.
Στην ομιλία του, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), κ. Ανδρέας Δρακόπουλος έκανε έκκληση να αγκαλιάσουμε και να συνδιαλλαγούμε με την Τεχνητή Νοημοσύνη και να κατευθύνουμε τις προσπάθειές μας προκειμένου να διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να εξυπηρετεί το καλό της ανθρωπότητας. «Όλοι μας χρειάζεται να κάνουμε, ό,τι καλύτερο μπορούμε για να ενισχύσουμε την παιδεία, την υγεία, τη δικαιοσύνη, την αξιοπρέπεια. Να επαναφέρουμε την ελπίδα για κάθε άνθρωπο σε αυτόν τον κόσμο» δήλωσε.
[Kαταγραφή Πρακτικών και Ανάλυση Συνεδρίου: iMEdD]